Uzależnienie od alkoholu, zwane też chorobą alkoholową, nie przychodzi nagle. Jest to choroba postępująca, której we wczesnym etapie można nie zauważyć. Jest wiele charakterystycznych zachowań, które niestety bliscy mogą ignorować, a uzależniony odrzucać. Nawet towarzyskie picie może być początkiem uzależnienia od alkoholu. Im wcześniej zauważy się problem alkoholowy, tym łatwiej jest wyleczyć objawy uzależnienia i wyjść z nałogu.
Objawy poszczególnych etapów uzależnienia od alkoholu
Już w 1960 roku wyróżniono fazy uzależnienia od alkoholu. Fazy alkoholizmu to inaczej etapy, przez które przechodzi osoba uzależnienia od alkoholu. Nie u każdego objawią się one takimi samymi skutkami i przebiegają w podobnym tempie, natomiast jest to uniwersalna charakterystyka stanów uzależnienia.
Wyróżnia się 4 fazy alkoholizmu. W każdej fazie objawów choroby alkoholowej przybywa i stają się one coraz bardziej nasilone, przez co coraz trudniej jest powrócić do normalnego życia.
Faza początkowa
We wstępnym etapie spożywanie alkoholu jest przyjemnością. Pije się alkohol przy okazji spotkań towarzyskich, by rozładować atmosferę i lepiej się bawić. Pierwsza faza uzależnienia jest niemal nie do zauważenia, ponieważ wiele osób przy okazji imprez rodzinnych wznosi toasty i pije alkohol, najzwyczajniej w świecie świętując ze sobą. W tej fazie ważne jest to, że może ona trwać bardzo długo – nawet kilka lat.
Jak rozpoznać, że faktycznie jest to faza początkowa uzależnienia alkoholowego? Można zwrócić uwagę na to, że u osoby zagrożonej alkoholizmem, potrzeba mniej alkoholu, by osiągnąć stan upojenia.
Jeśli ilość wypijanego alkoholu jest coraz większa, należy zastanowić się, czy wszystko jest w porządku. Ważna jest szybka i zdecydowana reakcja najbliższego otoczenia, ponieważ sam zainteresowany na pewno nie zauważy problemu. W fazie początkowej najłatwiej jest zrezygnować z picia alkoholu i to bez konieczności leczenia farmakologicznego.
Faza ostrzegawcza
W drugiej fazie, fazie ostrzegawczej, alkohol staje się ważniejszy niż przedtem. To właśnie osoba uzależniona coraz częściej szuka pretekstu do picia. Faza ostrzegawcza z reguły trwa już krócej niż faza początkowa. Warto zauważyć, że w tym momencie alkoholik upija się większą ilością spożywanego alkoholu w stosunku do tego, ile alkoholu piją znajomi.
Charakterystyczne dla tej fazy alkoholizmu jest to, że z czasem pojawia się samotne picie, które powinno być zapalnikiem dla tej osoby, by coś zrobić. Niestety rzadko zdarza się, że na tym etapie alkoholik zgłasza się po pomoc sam, ponieważ na wszystkie swoje zachowania ma wymówkę i uważa, że problem z alkoholem wcale go nie dotyczy.
Podczas tej fazy alkohol przynosi ulgę, sprawia przyjemność, ale nic więcej. Z kolei, kiedy alkoholik wytrzeźwieje, pojawiają się wyrzuty sumienia i kac moralny.
Faza krytyczna
Na tym etapie rozwój alkoholizmu osiąga już prawie najwyższy szczyt, a na pewno dla rodziny jest on najbardziej bolesny, ponieważ w tej fazie alkoholik zaniedbuje rodzinę. Alkoholik w tym momencie wyzbywa się wszelkich wyrzutów sumienia, a całe jego życie kręci się wokół alkoholu. Z kolei picie potajemne przeradza się w ciągi alkoholowe.
Alkoholik traci kontrolę i brak mu odwagi, by przyznać się, że problem choroby alkoholowej rzeczywiście go dotyczy. Każdorazowe rozpoczęte picie doprowadza do „urwania filmu”, a każda wyciągnięta ręka w jego stronę zostaje odrzucona – niekiedy dopuszcza się także agresji. Alkoholik próbuje udowodnić rodzinie i bliskim, że problem polegający na spożyciu alkoholu jego nie dotyczy. Picie przybiera charakter ciągły, natomiast alkoholik zaczyna oszukiwać, ponieważ przeplata picie alkoholu krótkimi okresami abstynencji, które mogą dać nadzieję rodzinie, że samodzielnie panuje nad spożywaniem alkoholu.
Do skutków fazy krytycznej można zaliczyć chwilowe utraty świadomości oraz zaburzenia popędu seksualnego.
Faza chroniczna
Inaczej faza przewlekła, która może w efekcie doprowadzić do całkowitego wyczerpania organizmu. Na tym etapie alkoholik sięga po napój wyskokowy niemalże bez przerwy, a pierwszą dawkę alkoholu przyjmuje najczęściej już z samego rana. Tutaj brakuje już naprawdę niewiele, by alkoholik się upił – nawet kilka kieliszków czy dwa piwa wystarczą, żeby osiągnął stan upojenia.
Najczęstsze objawy fazy chronicznej (objawy abstynencyjne):
- kołatanie serca,
- zaburzenia snu,
- psychozy alkoholowe,
- choroby somatyczne,
- zaburzenia pamięci i osłabienie procesów myślenia.
Wszystkie wymienione sygnały fazy chronicznej mogą spowodować skrajne wyczerpanie organizmu. Niestety objawy abstynencyjne zazwyczaj mijają po wypiciu alkoholu, przez co powstaje błędne koło i alkoholik pije na nowo.
Czy może być za późno na leczenie alkoholizmu?
Leczenie można rozpocząć na każdym etapie rozwoju uzależnienia i zawsze możliwe jest całkowite wyleczenie. Wystarczy odpowiednie wsparcie i determinacja ze strony osoby uzależnionej. Niemniej jednak w fazie początkowej jest to najłatwiejsze. Późniejsze fazy szczególnie wymagają chęci i odwagi uzależnionego, konsultacji i pomocy specjalistów oraz ogromnego wsparcia ze strony rodziny.
Należy pamiętać, że alkoholizm można wyleczyć, ale alkoholikiem pozostaje się do końca życia – nawet jeden łyk wypity po kilku latach od terapii może powodować nawrót choroby alkoholowej i powrócenie do dawnego życia. Bez względu na to w jakiej fazie odnajduje się pacjent nigdy nie jest za późno na leczenie. Najważniejsze jest to, żeby do leczenia podejść w sposób odpowiedzialny i kompleksowy.
Uzależniony musi być zdeterminowany i silny w swoich postanowieniach, by osiągnąć sukces. Pamiętaj – nigdy nie jest za późno, by wygrać z alkoholizmem i zacząć żyć na nowo!
